Senin, 15 Agustus 2016

KUTARA KANDA PURANA DEWA BANGSUL PUCAK PADANG DAWA



KUTARA KANDA
PURANA DEWA BANGSUL
PURA PUCAK PADANG DAWA
SARINING MANIK PURA TULUK BIYU BATUR KINTAMNI BANGLI
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------





TAHUN 1987







KAPALEH OLIH  :

PANITIA WEWANGUNAN
PURA LUHUR PUCAK PADANG DAWA
DESA BANGLI KECAMATAN BATURITI
KABUPATEN TABANAN






Om Awighnam Asthu Namo Sidyam.
Ithi wwit hana ingaranan Pura Pucak Padang Dawa.

Rikaswen risampun tumedunia Hyang Putranjaya papareng lawan Hyang Dewi Danuh ing Benoa Bangsul , humenget ta sira Bhatara Guru ring nanak ira kang maka rwa, rimangkana tumedun ta sira Hyang Pasupati, juga, nga, Hyang Bhatara Guru, wit sangkan ing sira wawu menget ri sahananing pajantos lawan putran ira kang, nga, Hyang Putranjaya mwang Dewi Danuh ing Dangu.

Rimangkana pranagata ta sira ataki-taki rumegep ikang yoga mangdadya agunging ambek mwah maha agung bodinya, agya ta sira anaruju mareng Gunung Mahameru, kang puncak ira ingaranan gunung Mas Mapucak Manik. Rimangkana mawetu sasoran ira mangupak pucaking gunung ika ring madyana, saha saluhuring madya malih kaparo kalih, ika katampa dening lepah-lepahnira, kang sebagi ika katampa mareng tangan kiwa, mwah sebagiania katampa dening tangan tengen, wus iku katampa mareng karo tangan kiwa lawan tengen, agya ta sira umiber mareng akasa, selameng ira ring awan, umiber jumujug ta sira mareng Bangsul.

Riwus ta sira tumiha mareng wewengan , mareng luhuring Bangsul, agya ta sira umiber andulu resmaning tangan nira kang manampa gunung ika, wetnia lepaning kang mageng ring tangan kiwa, lepaning puncak gunung ika ingaranan Pucak Manik katampa dening tangan tengen , ika sangkania sira umiber mandulu tangan kiwa, agya kapinuter denira gunung ika, ingaranan uttarayana , wetning puteran ika hana ring akasa, matangnia paputeran metemahang gelgel gempung masimburan, matemahan sinambur ira mareng pratiwi. mangdadi katahing bukit, nga, Uluwatu, Batukaru, Gunung Kembar, ika ingaranan Gunung Lempuyang Bukit Penyu, kang pinih mageng, ingaranan Gunung Tampud, mwah kang pinih mageng gumparania ingaranan Gunung Tapis, wetning kang gunung agung, gunung ika ing Bangsul saking ika ingaranan Gunung Agung. Malih wetning ika pinih mobot denira saking iki ingaranan Gunung Tohlangkir.

Pucuk kang Gunung Mas Mapucak Manik mangdadya Gunung Agung, mwang sasornia mangdadya gunung mwang bukit lwirnya : Gunung Tasehi, kulonia Gunung Mangu, kulonia Gunung Silangjana, kulonia Gunung Beratan, kulonia Gunung Batukaru, kulonia Gunung Nagaloka, kulonia Gunung Pulaki, mangidul wetan saking ika hana gunung Pucak Sangkur, Bukit Rangda, Trate Bang, mangetania hana Pucak Padang Dawa, mwah ikang pasisir kidul hana gunung Andakasa, hana Bukit Uluwatu, mangetan saking ika hana Gunung Byaha, hana bias Muntig ikang mareng Purwa hana Gunung Lempuyang, mangalor saka rika hana Gunung Sraya.

Samangkana prasama dayaning acala kasumimpa mareng Bangsul, tocapa rilamania Bhatara Guru kang alungguh ring Candi Pura Sada kang maka wit jagat Bangsul kapertama, mangke kawinuhus malih Kawangsul turunan ira Hyang Pura Sada, sira mangreka jagat ring Banoa Asya, kang ingaranan Bhatara Mangga Puspa, sira agung tan sepira, kaya gunung tur apanjang alingga ring tengahing segara, ngawetuaken putra sawiji sabaga sira kaya sang yayah, agungira tan sapira, tanhana nyameng pada adeg aluhur, kaya sebagan nira Hyang leluhur, doning mangkana sira kahaweh aran, nga, ta sira Dewa Gede kebo Iwa rimangkana Dewa Gede Kebo Iwa kahinadeg aken pajenengan ring Bangsul, riwus sira angadeg pajenengan sira ingaranan Sanghyang Sinuhun Kudul.
Selamen nira angadeg pajenengan ring Bangsul, sira akahyangan ring Bukit Uluwatu, selamen nira ingkana, tocapa sira angamet prameswari, saking putran nira Bhatara ring Kukit Byaha, kang apanengeran Dewi Ayu Mas, riwus ta sira aprameswari, angadeg pajenengan ingaranan Raja Sinuhun Kidul, prasama den prameswarin ira kang, nga, Dewi Ayu Mas.
Hyang Sinuhun Kidul juga kaginucap Bhatara Gede Sakti, rimangkana wenang kaweruha denta lingganing Bhatara, nga, lwirrnya :
1.      Duk karia jejaka, nga, sira Ki Taruna Bali.
2.      Duknia angadeg pajenengann sira ngaran Sanghyang Sinuhun Kidul;
 
3.      Duknia mamundut tattwa usadha mwang tattwa kadyatmikan, nga, sira Bhatara Gede Sakti Ngwa Rat;
4.      Duknia mamundut tattwa usadha mwang tattwa kadyatmikan,papareng sira Bhatara Cakru, Bhagawan Mangga Puspa, Mpu Siwa Sagata,jumujug ring Ukir Gumang, nga, Sira Bhatara Gede Gumang;
5.      Duknia manunggal lawan Bhatara Kala alingga ring Bale Agung, nga, Bhatara Gede Sakti.
6.      Duk sira angerencana ring Banua Bangsul, nga, sira Dewa Gede Kebo Iwa;
7.      Dunia sira lumaka mamundfut sampir magelang kana, ,aselimpet kiwa tengen, nga, Bhatara Guru;
8.      Duk sira mamundut sulambeng manggawe linggih tirtha, nga, tirtha telaga waja, tirtha Bhima, tirtha wahyu, tirtha sudamala, tirtha erawang ( er bang ), tirtha mambar-mambur, tirtha sapuh jagat, tirtha pasupati, tirtha pari mampeh, tirtha bungkah, lan tirtha sampian mas, duking mangkana sira maharani Bhatara Amumbeng Rat, angawe satungkebing Bhuwana Mandala Dwipa ring Bangsul.

Saking ika hana mawuwuh pangartikaning wong Bangsul, nga, Bali, agya sira anggawa pangartika umanggehaken lingganing Bhatara mwah Bhatari ring Bangsul makabehan, kang akahyangan ring Bali.Saking ithi krananing wong ing Bangsul arsa cita nira angelakonin tattwa mwang usadha, nga. Saking ithi salami-laminia kumanggehaken pangartikania, matemahan ya sayan kalimakaken pangartikania ing tattwa adnyana, matangnia sidha ya anambenin gering kang kawetu olih kawinayaning Dhurga.

Rimangkana hana pawuwuh saking Hyunira Bhatara Siwa, agya amanggehaken Bhatara-Bhatari ing Bangsul, mangda arsa angaweh kasidi adnyananing manusarikala ya kaparag dening kawinayan ikang Dhurga.Ika juga matangnia ikang mandadi sidhi adnyana, anambanin sahananin gering mwang angelaku aken pangalpika ring Bhatara Bhatari.

Saking ika wijil kang, nga, manusa sakti kang prasama angolihaken panugrahan nira Sanghyang Widhi, mwah sira mawetu kadepa manampa lingganira Bhatara Dhurga, mwah I Calonarang, I Anggrek Bulan ika, saha kadepa juga sira manusa manampa cittaning balanikang Dhurga ika sadaya, mangda ta sira tan langgya ngawetuaken gering sasab merana amati-mati manusa mwah kahanan kang sarwa ta mitah ika sedaya , ika matangnya tan keneng winilang makatahan ing kang parhyangan mwah ing Bangsul.

Wakyeng kang kata pucuk  kang gunung Mapucak Manik , kang mandaya Gunung Agung lan sasoranya mangdadya gunung mwang Bukit, lwirnya : Gunung Tesahi, kulonia Gunung Pangelengan, Gunung Mangu, Gunung Silangjana, Gunung Beratan, Gunung Watukaru, Gunung Nagaloka, Gunung Pulaki, Gunung Bukit Sangkur, Bukit Rangda, Trate Bang, Pucak Padang Dawa, Gunung Andakasa, Bukit Uluwatu, Gunung Byaha, Byas Muntig, Gunung Lempuyang, Gunung Sraya, hana rimasaning, dina : wa, ka, Merakih, Ca, Waisaka, Kreshna Paksa, Pah Candra, Teng Bhumi, Isaka Eka tang Bhumi. Rimangke kawinuwus denira Bhatara Gede Sakti, wus ika canaritaaken malih kawinuwusing jagat kang kaparag denikang Dhurga Kalika Jotisrana, Rimangkana sira Bhatara Gede Sakti Ngawa Rat, pranagata sira ngerangsuk Buddha Berawa Beerupa Barongn agya sira lumaku mangulon, jumujug mareng Pucak Padang Dawa, rimangkana sira katemu lawan Hyang Welaka, nga, warnanira cemengatungtung bang, rambut kriting asemu bang, sangjatanira Pedang Dangstra, sira ring sahanan sakti, sira manggawe sakti, mwah sarwa kekasuban, ika matangnia bala upatanira Bhatara ring Pucak Padang Dawa, arupa Barong Rendet, Barong Landung, Barong Bangkal, sira maraga dewaning sarwa unen-unen, topeng, baris, sira umanggehaken sahananing usadha, mwang sira maraga balyan, sira maraga guruning unen-unen.                                                    
Matangnia yan sira arsana ika kalingga aken ring pratima ring Bali Tengah, ika juga matangnia sahananing pratima ring Bali Tengahan nga, Barong kahasa mangke.






Mwah rimangkana  juga genahing sahanan taksu, sira maraga dewaning taksun balyan, taksun balyan konteng, engeng, mwang sira maraga dewaning balyan ketakson ring sahanan genah ring Bangsul. Ika matangnia ring negara karma Bali tengahan, yen rikaling rikaling desa kasanggraha dening kawinayan ikang Dhurga Kala Joti Srana, nira kahinaturaken tedun mareng catus pata, nga, pempatan kahinaturaken  laba sejangkepnia, tan lian sira juga   manunggal ring Bhatara Gede Sakti, rikalaning mangkana, matangnia ruwus sira kahaci ring catus pata ika, metemahan awalik ikangh sarwa dhurjana mwang gering ika sedaya. Ika kawinayan nira Bhatara gede Sakti Ngwe Rat  ring Pucak Padang Dawa, prasama lawan Bhuta kalanira makabehan. Iki balanira ring Pucak Padang Dawa kang angamel dening Bhatara Hyang Jaya Netra kang alungguh haneng giri watukaru lwirnya  :
1.      Sang Bhuta Waktra                                   9.   Sang Bhuta Bhukti
2.      Sang Bhuta Suruh                                     10. Sang Bhuta Reyek
3.      Sang Bhuta Widara                                   11. Sang Bhuta Sunia
4.      Sang Bhuta Wiranti                                  12. Sang Bhuta Neres
5.      Sang Bhuta Raja                                       13. Sang Bhuta Maya
6.      Sang Bhuta Barong                                   14. Sang Bhuta Uluwatu
7.      Sang Bhuta Cintya                                    15. Sang Bhuta Wadhu
8.      Sang Bhuta Bangkung                              16. Sang Bhuta Welas

Riwus mangkana manih hana kahyangan kang kawinuwus denira Bhatara Gede Sakti, riwus kramaning bhakti kawinuhuna denira Bhatara gede Sakti, malih hana wacananira mareng kahanan ikang kahyangan – kahyangan ika sadaya, lwirnya  :

1.      Hyanging Bhatara kang alunggih ring Giri Karang, nga, nira Bhatara Hyang Gni Jaya, bang warnanira, prerainya ajimbat, weni, mwah caksunia sweta, sira maraga dewaning wong atani, ing sawah mwang tegal pabyanan.
2.      Hyanging Bhatara kang alungguh ring Batuhyang, nga, Hyang Sadimaya, warnanira acemeng, weni ireng kriting, caksu sweta, sangjatanira angina, sira anggawe sangjata pangan, mwah sahanan sangjata kang kahapti ring pura-pura, lwirnya : tumbak, pangawin, lan cendekan.
3.      Hyanging Bhatara kang alingga ring Watukaru, nga, Hyang Jayanetra, warnania hening jenar, kaya warnaning emas, weni halus kriting, irung leteng, saksunia mandeling bhiru sabaga, mwah hening kaya caksuning paksi jengkung, sangjatania panah sira mangdadi dewaning tegal, kang tan wenang tinanduran.
4.      Hyanging ring Ujung Karangsem, nga, Hyang Jaya Niscaya, sira juga ngaran Hyang Manik Galba, warnania sweta, weninia halus ireng jenget, netrania adem areng, sangjatanira keris.

Mangkana kahyangan kang kawinuwus denira Bhatara Gede Sakti Ngwa Rat, kang alungguh mareng Pucak Padang Dawa.

Sumber  : Kutara Kandha Purana Dewa Bangsul Pura Sada, aslinya tersimpan di Pura Tuluk Biyu Batur Kintamani, atau juga disebut : Sarining Manik Pura Tuluk Biyu, Batur Kintamani Bangli, berupa Tambra Prasasti.





                                                                                                Bangli, 16 Januari 1987
                                                                                   






















Tidak ada komentar:

Posting Komentar